Samogłoski i dwugłoski

W języku niderlandzkim występuje pięć samogłosek podstawowych (klinkers):

a, e, i, o, u.

Poza tym istnieją również dwugłoski (tweeklanken), czyli dyftongi - połączenia dwóch dźwięków samogłoskowych.

Każda z pięciu samogłosek podstawowych może mieć dwa warianty: krótki i długi. Ich rozróżnienie jest o tyle istotne, że w języku niderlandzkim istnieją słowa, których znaczenie zależy tylko od tego, w jaki sposób daną samogłoskę się wypowiada.

Pary samogłosek

• a - zapisywana jako <a>, np. kat (kot), wymawiana krótko, w porównaniu do polskiego a, ta samogłoska jest bardziej tylna (tzn. podczas jej wymowy język przesuwamy do tyłu jamy ustnej)
• aa -  zapisywana jako <a>, <aa>, np. vragen, ik vraag (pytać, ja pytam) - wymawiana podobnie do poskiego [a], jest jednak bardziej napięta

zaak (sprawa) - zak (kieszeń, worek)

maan (księżyc) - man (mężczyzna)

laat (późno) - lat (listwa)

taak (zadanie) - tak (gałąź)

taken (zadania) - takken (gałęzie)

• e - zapisywana jako <e>, np. bellen (dzwonić)
• ee - zapisywana jako <e>, <ee>, np. lezen, ik lees (czytać, ja czytam)

veel (dużo) - vel (skóra)

spelen (bawić się) - spellen (literować)

been (noga) - ik ben (jestem)

• i - zapisywana jako <i>, np. ik (ja), wymawiana podobnie do polskiego <y>
• ie - zapisywana jako <ie>, <i>, np. minuut (minuta), diep (głęboki), wymawiana podobnie do polskiego <i>

vies (brudny) - vis (ryba)

zien (widzieć) - zin (zmysł, ochota, zdanie, sens)

(we) liepen (biegliśmy) - lippen (wargi)

• o - zapisywana jako <o>, np. klok (zegar) - wymawiana podobnie do polskiego <o> w wyrazie zlot.
• oo - zapisywana jako <o>, <oo>, np. kopen, ik koop (kupować, ja kupuję). Od polskiego <o> różni się mniejszym otwarciem i większym zaokrągleniem ust.

zoon (syn) - zon (słońce)

bomen (drzewa) - bommen (bomby)

boos (zły) - bos (las)

boot (łódź) - bot (kość)

poot (łapa) - pot (garnek)

• u - zapisywana jako <u>, np. bus (autobus) - wymawiana podobnie do polskiego <y>, ale z większym zaokrągleniem ust

bus (autobus)

 put (studnia)

 jullie (wy)

• uu - zapisywana jako <u>, <uu>, np. nu (teraz), muur (ściana) - brak odpowiednika w języku polskim, wymawiana podobnie do niemieckiego <ü>.

buur (sąsiad) 

huren (wynająć) 

natuurlijk (naturalnie) 

Ponadto w języku niderlandzkim występują kombinacje samogłosek eu i oe oraz dwugłoski au/ou, ei/ij oraz ui:

• eu - np. leuk (fajny) - nie ma odpowiednika w języku polskim, wymawiana podobnie do niemieckego <ö>
• oe - np. stoel (krzesło)- wymawiana jak polskie <u>
• ou/au - zapisywane także jako <ouw>, <auw>, np. mouw (rękaw), blauw (niebieski), wymawiane podobnie do polskiego <ał>
• ij/ei - np. eieren (jajka), ijs (lód) - wymawiana podobnie do polskiego <ej>, przy czym cechuje się większym otwarciem ust.
• ui - np. huis (dom) - wymawiana podobnie do dyftongu <ei>/<ij>, ale ze znacznie większym zaokrągleniem warg 

Pod tym linkiem znajdują się przykłady niderlandzkich samogłosek wraz z nagraniami - można poćwiczyć wymowę. :)

Bibliografia: Katarzyna Wiercińska: "Niderlandzki. Gramatyka. Praktyczne repetytorium z ćwiczeniami.", wyd. Edgard, Warszawa 2014, wydanie 1